USB ile Format Atmak (Rufus)

USB ile Format Atmak (Rufus) makalemizde, USB Flash Bellek üzerinden önce format atmasını, ardından yeni bir işletim sistemi kurmak için bilgisayarı hazırlamayı göstereceğiz.

CD günümüzde boyutuyla zaten artık yetersiz kalıyor. DVD’lerin boyutu yetse de yakın zaman içerisinde onlarda yetersiz kalacaktır. Aynı zamanda dönen bir parça olduğundan fiziksel olarak hasar görüp işlevini yerine getirememesi aşırı normaldir.

Bu yöntemle hem CD ve DVD ücretinden kurtulursunuz hemde flash bellekleri defalarca başka işletim sistemleri için kullanabilirsiniz. Yeni bir işletim sistemi için yeni bir DVD yazma gereksiniminiz kalmaz.  Bunlardan önce öğrenmemiz gereken bazı konulardan başlayalım.

Format Nedir ?

Format Nedir ?

Bilgisayarda kurulu olan işletim sisteminin, (Windows veya Linux olması veya bambaşka bir şey olması önemli değil) tamamen sıfırlanması ve baştan kurulması anlamına gelmektedir. Bu işlem belirlenen disk alanlarına yapılıp, diğer alanların korunması sağlanabileceği gibi bütün disk için aynı işlem yapılabilir. Belirlenen disk alanlarına format atmak için diski önceden bölmek gerekmektedir. Eskiden sadece format ekranında bölünebilen diskler artık Windows 10 üzerinde doğrudan kolaylıkla bölünebilmektedir.

Neden Format Atılır ?

Bu sorunun bir veya birden çok sebebi olabilir. En çok rastlanan durum ise bilgisayara virüs girmesi durumudur. Virüsün türü ne olursa olsun format, sabit diski temizlemek için en iyi yöntemdir. Virüsün türüne bağlı olarak bazı dosyalar kurtarılabilir. Ama işletim sistemine ait hiç bir dosya virüs bulaşmış bilgisayarlarda tutulmamalıdır.

Bunun dışında ki durumları genel olarak bilgisayarın yavaşlaması şeklinde izah edebiliriz. Sistem çekirdekleri, sabit diskler özellikle sürekli defrag işlemlerinden dolayı bir süre sonra performans kaybetmektedir. Format işlemi bilgisayarınızı sıfırlayacağı için temiz nefes gibidir, sorunların çoğunu çözecektir. İdeal format süresi diye bir barem yoktur. Fakat yazdığımız bu iki koşuldan en az birisi oluşmuşsa format atmayı düşünebilirsiniz.

Flash Bellek ile İşletim Sistemi Kurulur Mu ?

Flash Bellek ile İşletim Sistemi Kurulur Mu ?

Tabi kide evet. Zaten işletim sistemini kurmamız için gerekli olan dosyalarla formatı atarız. Dolayısıyla işletim sistemi flash belleğimiz aslında format belleğimizdir.  Dolayısıyla hem formatlarız, hemde kurarız.

Neler gereklidir ?

• En az 4 GB (8 GB öneririm) Flash Bellek
• Hali hazırda kurmayı düşündüğümüz işletim sistemi .iso dosyası (Windows, Linux neye karar verdiyseniz.)
• Rufus Programı
• USB portları sağlıklı çalışan bir anakart.

Rufus ile Format için USB Bellek Hazırlama

Karmaşık görünse de aşırı derecede basit bir işlemdir. Eğer .iso dosyanızda veya flash belleğinizde hata yoksa 3-3,5 GB .iso dosyaları yaklaşık olarak 20 dk içerisinde tamamlanmaktadır. Bu işlem sırasındaki bilgisayarınız dosya kopyalıyor gibi olur, çok fazla kasmaz. Siz haricen diğer işlemlerinize devam edebilirsiniz gönül rahatlığıyla. Sadece flash bellekle oynamayın 🙂

Öncelikle Rufus programını indirelim. Program ücretsizdir. Şu sıralar biraz sık güncelleme alıyor ama bu tarz programların içinde en portatif ve kolay olanıdır. Ayrıca yazma hızı da gayet makul seviyelerdedir.

Rufus Anasayfa

İndir sekmesi altında ki linke tıklayıp indiriyoruz. Bugün ki sürümü 3.6 ve 1.1 MB. İndirdikten sonra kurulum gerekmiyor, direkt açılacaktır. Program arayüzü Türkçe’dir. Sıkıntı yaşamazsınız.

Program açıldıktan sonra gördüğünüz ekran şu olacaktır. Açıklamaları ile birlikte verelim.

Rufus Programı Arayüzü

Açıklamalar :

1. Flash bellek seçimi yapacağınız alandır. Bilgisayarda sadece bir tane takılıysa direkt onu görecektir fakat birden çok flash bellek veya harici disk takılıysa bu seçeneği mutlaka kontrol ederek işleme başlayınız.

Hemen altında ki alandan “Seç” tuşuna basarak öncesinden hazırladığımız .iso dosyasını seçiyoruz.

2. Buradan bölüm düzenini seçeceğiz. Çoğu bilgisayar MBR destekler. En eski BIOS sürümlerinde bile bu seçenekle sıkıntı yaşamazsınız. UEFI kurulum yapacaksanız bu menü üzerinden GPT seçeneğini seçmeniz gerekir. Fakat dikkat edin, her bilgisayar UEFI destekli bir disk çalıştırmaz. 

3. Tüm işlemlerin hazır olduğuna eminseniz “Başlat” tuşuna basınız ve bekleyiniz. Flash belleğiniz ortalama 20-25 dk içinde hazır olacaktır.

Not: Seçtiğiniz belleğin içinde ki her şey silinecektir. Önemli dosyalarınızı önceden yedekleyiniz.

Bilgisayarı USB ile Başlatmak

USB belleğimiz hazır olduktan sonra yapacağımız işlem bilgisayarımızı başlangıçta sabit diske değilde bu usb belleğe yönlendirmek olacaktır. İşlemimiz yine çok zor değil, fakat BIOS’tan BIOS’a farklılıklar göstermekte. Anakartınız üzerinde kurulu olan sürüme göre BIOS ekranına girme tuşları değişiklik göstermektedir. Bunu genel olarak ilk açılış ekranında F12 veya DELETE tuşu diyebiliriz. Fakat bilgisayarınız ya da anakartınızın markasına göre detaylı bir BIOS giriş tuşu tablosu oluşturdum. Buradan yararlanabilirsiniz.

Markalara Göre BIOS Giriş Tuşu

Görseli yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz.

Buraya kadar tamamsa ve BIOS ekranını görebildiyseniz şuan aramamız gereken şey “BOOT MENU”. Buradan bilgisayarın başlangıç seçeneğini değiştireceğiz. Herhangi bir BIOS üzerinden örnek teşkil etsin diye görsel koyuyorum.

BIOS Boot Menüsü

Her bilgisayarda farklılık gösterebilir, genel olarak ismi budur. Bu menüye geçtiğimiz zaman başlangıç seçeneklerini görüp değiştireceğiz. Fakat öncelikle Boot öncelikleleri kısmını bulmamız gerekir. Her BIOS’ta ismi değişik olsa da iç menüsü çok farklı olmayacaktır.

BIOS Boot Menüsü

Görselde işaretlendiği gibi 1. Boot seçeneğini USB belleğimize çevirmemiz gerek. Önceden ne olduğu önemli değil. Bu seçeneğin üzerine tıkladığınızda Flash Belleğinizin markasını görürsünüz genelde. Onu seçin. 1. seçenek olduğuna emin olduktan sonra kaydedip (F10) bilgisayarınızı yeniden başlatın. Doğrudan USB Bellek üzerinden çalışacaktır.

Boot Seçeneklerinde USB Belleği Göremiyorum ;

Bazı BIOS sürümleri USB bellekleri Sabit Disk olarak nitelendirir. Bu durumda sabit disk seçeneklerinden 1. sabit diski USB belleğiniz olarak ayarlamanız gerekmektedir. Bununda temsili görselini aşağıda bırakıyorum.

Sabit Disk Seçenekleri

Burada ki USB seçeneğini aktif ederek bilgisayarın USB’den başlamasını sağlayabilirsiniz. Bu işlem sonrasında da mutlaka kaydedip yeniden başlatınız.

Secure Boot Bulunan BIOS’ta Başlangıcı Ayarlamak

Özellikle yeni nesil laptoplar da ve anakartlar da Secure Boot seçeneği bulunur. Bu seçenek fabrikasyon olarak açık gelir. Başlangıç seçeneklerini ayarlamanız için önce bunu kapatmanız gerekir. Bunu da temsili bir görsel olarak aşağıya koyuyorum.

Secure Boot Kapatma

Yalnız burada dikkat etmeniz gereken şey, bu seçeneği kapatır kapatmaz Boot seçenekleri aktif olmaz. Kaydedip yeniden başlatmanız, yeniden BIOS’a girmeniz gerekmektedir. Bu seçeneği kapattıktan sonra Boot önceliklerini yeniden ayarlayın ve çalıştırın. Sorun olmayacaktır.

Son Sözler & Yararlı Kaynaklar

En başta etik değerler ve kişisel güvenliğiniz açısından asla korsan Windows kullanmanızı tavsiye etmiyorum. Çok masum görünse de kimse size Windows yazılımını babasının hayrına kırıp vermez unutmayın. Bu konuda yapılabilecek en güzel şey bilgisayarın üzerinde kurulu olan sistem ile aynı sistemi kurup, aynı kod ile devam etmektedir. Bunun dışında Microsoft firması daha önceden Windows 7 sürümlerini ücretsiz Windows 10 sürümüne geçirmişti zaten.

Hayır bilgisayarınızı FreeDOS aldıysanız veya fabrikasyon kodunu bulamıyorsanız da mutlaka Retail sürümlere yönlenmenizi tavsiye ediyorum.  Bu kodlar dijital lisans anahtarı olarak geçer ve çok daha ucuza alınabilir. (30-40 TL). Bu kodlarla doğrudan Microsoft üzerinden Windows’u aktif edip güncelleme alabilir, sorunsuz kullanabilirsiniz. Bu arada bu kodlar 1 (bir) bilgisayar içindir. İkinci bir bilgisayarda kullanmazsınız. Linki aşağıya bırakıyorum, bütçenize en uygun olanı seçebilirsiniz.

Windows 11 Pro Retail Key – enucuzlisans.com.tr

Ayrıca Windows sürümünü de ne olduğu belirsiz sitelerden indirmeyin. Microsoft bunu açıkça sunmaktadır. Aşağıda ki linke tıklayarak Microsoft’un ilgili sayfasına gidebilirsiniz.

Windows 10’u İndirin – microsoft.com.tr 

Linux sürümlerinin çoğu zaten ücretsiz olduğundan onlara değinme gereği duymuyorum. Ek olarak sadece Ubuntu sürümünün indirme sayfasının linkini aşağıya bırakıyorum.

Download Ubuntu Desktop – ubuntu.com

Ayrıca blogumda bulunan diğer Windows ve Linux makalelerinden faydalanabilirsiniz. Karşılaştığınız sorunları yorum bölümüne yazarsanız mümkün mertebe yardımcı olmaya çalışacağım.

Faydalı olması dileğiyle.